امروز: پنجشنبه 9 فروردین 1403
دسته بندی محصولات

مبانی نظری و پیشینه تحقیق با موضوع سرمایه اجتماعی

مبانی نظری و پیشینه تحقیق با موضوع سرمایه اجتماعیدسته: روانشناسی و علوم تربیتی
بازدید: 28 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 124 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 61

مبانی نظری و پیشینه تحقیق با موضوع سرمایه اجتماعی

قیمت فایل فقط 35,100 تومان

خرید

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع :    انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:     WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از متن مبانی نظری و پیشینه

سرمایه اجتماعی

تاریخچه سرمایه اجتماعی

    دغدغه تنزل روابط اجتماعی، از جمله موضوعاتی است كه به کرات در جامعه‌شناسی كلاسیك و معاصر به چشم می‌خورد. به نظر زیمل نتیجه چنین شرایطی، ناپایداری روابط و كاهش اعتماد اجتماعی است. این ایده تنزل روابط اجتماعی نخستین، همچنان در كانون توجه جامعه‌شناسان قرار دارد. جامعه‌شناسان معاصر برای بررسی كمیت و كیفیت روابط اجتماعی از مفهوم سرمایه اجتماعی بهره جسته‌اند (شارع‌پور، 1380؛ 120).ریشه كار صاحبنظران این نظریه را باید در تئوری‌های كلاسیك جامعه‌شناسی جستجو كرد. در واقع سرمایه اجتماعی سابقه تاریخی زیادی دارد و جامه‌ای نو برای تئوری‌های قدیمی‌تر به شمار می‌رود. جامعه‌شناسان اولیه درباره انتقال از گمینشافت[1] به گزلشافت[2] با تأثیر زندگی شهری در حیات انسانی نظرات فراوانی ابراز داشته‌اند. به نظر زیمل[3] فرایندهایی نظیر تقسیم كار فزاینده، عقلانیت مفرط، سلطه روزافزون و نظایر آن سبب پیدایش افسردگی و احتیاط در روابط اجتماعی موجود در كلان شهر شده است، در حالت دلزدگی فرد قادر نیست تفاوت‌ها را دریابد. برای چنین فردی همه انسان‌ها در یك سطح و بدون تمایز ظاهر می‌شوندو در چنین شرایطی اهمیت زندگی از بین می‌رود. تمام امور و فعالیت‌ها یكنواخت می‌شود و رضایت از زندگی كاهش می‌یابد. به موازات افزایش افراد و تراكم فیزیكی، روابط چهره به چهره كاركرد خود را از دست داده و جای خود را به روابط دیگری می‌دهند. به نظر زیمل، نتیجه چنین شرایطی ناپایداری روابط و كاهش اعتماد اجتماعی است (همان؛ 120).

   همزمان با كار زیمل، دیدگاه جدیدی نسبت به روابط اجتماعی بعنوان منبعی از معنا و نظم در كار جامعه‌شناس پیشكسوت فرانسوی امیل دوركیم[4] آشكار گردید.دوركیم این اندیشه را بابحث گذار طولانی‌مدت از همبستگی مكانیكی[5] به ارگانیكی[6] مطرح كرد. برای او در گذشته انسجام از نوع مكانیكی بوده به خاطر این كه آن فاقد قوه تفكر و از روی عادت و مبتنی بر الزمات و ساختار ثابتی از ارباب و رعیت بوده است. در این ساختارهمه از پایگاه و موقعیت خودوهمچنین موقعیت دیگران باخبر بودند و بعلاوه همه مردم عقاید یکسانی دارند که بر پایه مذهب است امادر انسجام ارگانیکی ساختار اجتماعی، ساختاری پیچیده است و تقسیم كار پیشرفته‌ای دارند (یان كرایب، 1382؛ 127).

  همان‌طور كه مشخص است در نگاه دوركیم نیز در روند گذار از جوامع مكانیكی به ارگانیكی شاهد نوع تغییر در نوع روابط افراد جامعه هستیم. بطوری كه در جوامع ارگانیكی به دلیل ارتباط مستقیم و چهره به چهره فرد میزان مراودات و ارتباط افراد با یكدیگر بیشتر بوده لذا سرمایه اجتماعی نیز بیشتر بوده است. بطوری كه وی در بررسی خود بین خودكشی و همبستگی اجتماعی نوعی رابطه را بیان می‌دارد و می‌گوید كه خودكشی در دوره‌های تغییر اجتماعی افزایش می‌یابد كه ناشی از سست شدن بافت اجتماعی و تضعیف پیوندهای اجتماعی است.

   در نظر ماركس[7] نیز آگاهی طبقاتی پرولتاریا -به طبقه برای خود- منجر به انسجام درونی شده كه در نتیجه خودآگاهی از استثماری است كه توسط سرمایه‌دارانی بوجود آمده است كه این انسجام بعنوان یك منبع سرمایه اجتماعی در واكنش به موقعیتی نشان دادن یك طبقه از مردم ناشی می‌شود.

   هم‌چنین الكسی دوتوكویل[8] در تشریح دموكراسی آمریكا به نقش زندگی انجمنی و نقش آن در پیشرفت اقتصادی آمریكا اشاره دارد. از نظر وی انجمن‌های داوطلبانه یك چسب اجتماعی ایجاد كرده كه به پیوستگی آمریكایی‌ها كمك كرده در حالی كه در اروپا پیوندهای رسمی موقعیت و تكلیف در قالب روابط سنتی و سلسله مراتب افراد را در كنار هم نگه می‌داشت (فیلد، 1388؛ 13)به اعتقاد وی زندگی انجمنی یكی از شالوده‌های مهم نظم اجتماعی در یك نظام به نسبت باز است و میزان بالای تعهد مدنی، از بروز استبداد جلوگیری كرده و به مردم آموخته كه چطور در زندگی مدنی همكاری نمایند.

   در یك نگاه كلی، می‌توان گفت كه نویسندگان كلاسیك در پی درك این موضوع بودند كه چگونه انسان‌ها ساختارهای اجتماعی پایدار و الگوهای رفتاری را در جهانی كه به نظر آنها شهری شدن، صنعتی شدن، عقلانیت عملی پایه‌های سنتی نظم از جمله عادت، ایمان، اطلاعات بدون فكر را از بین برده‌اند ایجاد نمایند. با این حال بطور دقیق به حوزه‌هایی كه مفهوم سرمایه اجتماعی به آنها اشاره دارد توجه نكرده یا حداقل به تفصیل آنها را بررسی ننموده‌اند. لذا اصل مفهوم سرمایه اجتماعی در مقاله شخصی به نام هانی‌فن[9] در سال 1916 كه در آموزش و پرورش ایالت ویرجینیای آمریكا خدمت می‌كرد بكار گرفته‌ شد. از نظر وی سرمایه اجتماعی شامل دارایی‌هایی است كه در زندگی روزانه افراد وجود دارند و به ابعادی مانند: حسن نیت، رفاقت، دوستی و همدردی میان افراد و خانواده‌ها اشاره دارد (غفاری، 1388؛ 80). پس از آن تا حدود نیم قرن این نظریه مسكوت ماند تا آنكه جین جاكوب[10] در اواخر در سال 1961 در اثر خود بنام «مرگ و زندگی در شهرهای بزرگ آمریكا» درباره آن بحث كرد. وی سرمایه اجتماعی را شبكه‌های اجتماعی فشرده‌ای می‌داند كه در محدوده‌های قدیمی شهری در ارتباط با حفظ نظافت، عدم وجود جرم و جنایت خیابانی و دیگر تصمیمات در خصوص بهبود كیفیت زندگی در مقایسه با نیروهای حفاظتی و پلیس مسئولیت بیشتری از خود نشان می‌دهند. وی خاطرنشان می‌سازد كه "شبكه‌ها، سرمایه اجتماعی غیر قابل جایگزین برای شهر هستند هر وقت كه این سرمایه به هر دلیلی از بین رفت درآمد ناشی از آن نیز از بین می‌رود و این درآمد برنمی‌گردد مگر این كه سرمایه جدیدی به آهستگی و به گونه‌ای غیرقابل پیش‌بینی جمع شود (به نقل از دلفروز، 1387؛ 99). گلن‌لوری[11] اقتصاددان و ایوان لایت[12] جامعه‌شناس اصطلاح سرمایه اجتماعی را در دهه 1970 برای توصیف مشكل توسعه اقتصاد درون‌شهری بكار بردند.

   اولین توضیح و تفسیر یكپارچه از این اصطلاح توسط بوردیو و در سال 1972 انجام شد. وی در تعریف خود از سرمایه اجتماعی تأكیدش بیشتر بر روی شبكه‌های اجتماعی است كه دسترسی به منابع گروهی را فراهم می‌كنند. در دهه 1980 جیمز كلمن فصل مهمی از كتاب خود با نام «بنیادهای نظریه اجتماعی» را به بحث سرمایه اجتماعی اختصاص داد و در سراسر این كتاب نیز به توضیح عناصر و اجزای آن پرداخت. در دهه 1990 مفهوم سرمایه اجتماعی توسط بانك جهانی و كتاب «بولینگ تنهایی»[13] رابرت پوتنام معروف شد (پیراهری، 1388؛ 111-110). طی سال‌های 1990 به این سو مفهوم و نظریه‌های سرمایه اجتماعی با استقبال قابل توجه اندیشمندان و محققان رشته‌های مختلف علوم اجتماعی مواجه شده است. بطوری كه تعداد مقالات علمی مربوط به سرمایه اجتماعی قبل از سال 1981 در مجموع 20 مقاله، از سال 1991 تا 1995 به 109 مقاله و از 1996 تا مارس 1999 به تعداد 1003 مقاله رسیده است (جان فیلد، 1388؛ 11) و هم‌اكنون سرمایه اجتماعی بدلیل ماهیت و محتوایی كه دارد تقریباً با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزه انسانی و اجتماعی ارتباط پیدا می‌كند و توانایی سازماندهی جمعی مشاركتی و داد و ستد داوطلبانه برای حل مشكلات گروهی یا عمومی را به حداكثر می‌رساند.

    كاواچی و بركمن[14] در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیدند :«افرادی كه از لحاظ اجتماعی منزوی هستند از نظر سلامت روانی در وضعیت مطلوبی بسر نمی‌برند. شبكه‌های اجتماعی كوچكتر، روابط خویشاوندی كمرنگ‌تر و دریافت حمایت اجتماعی اندك باعث ایجاد افسردگی و یأس در افراد می‌شود» .(به نقل از آرمان، 1390؛ 58) هم‌چنین كلمن بیان می‌دارد كه سرمایه اجتماعی بر بیماری یا سلامت هر جامعه تأثیرگذار است. جوامعی كه میزان سرمایه اجتماعی آنها به هر دلیل كاهش یابد با گسیختگی‌ها و شكاف‌های شگرفی روبرو می‌شوند (كلمن، 1377؛ 485). یكی از مطالعاتی كه در سطح خانواده صورت گرفت نشان می‌دهد كه سرمایه اجتماعی احتمال فقیر بودن یك خانواده را در 36/7 درصد كاهش و در مقابل احتمال ثروتمند شدن را در بین ثروتمندان فقط 4 درصد افزایش می‌دهد (به نقل از مویدفر، 1387؛ 3). بنابراین ایده اصلی سرمایه اجتماعی این است كه خانواده، دوستان و همكاران و آشنایان فرد دارایی مهمی را تشكیل می‌دهند كه می‌توان به هنگام بحران از آن استفاده كرد.به تعبیر پورتس[15] در حالی كه سرمایه اقتصادی در حساب بانكی افراد و سرمایه انسانی در مغز افراد قرار دارد سرمایه اجتماعی در درون ساختار روابط یافت می‌شود. برای برخورداری از سرمایه اجتماعی فرد باید با دیگران ارتباط داشته باشد در واقع همین دیگران هستند كه منبع واقعی برخورداری از مزایا و امكانات‌اند. (شارع‌پور، 1387؛ 251)

  نارایان و پریتچت[16] در بیان اهمیت سرمایه اجتماعی و  تأثیرگذاری آن بر بازده‌ها 5 ساز و كار را بیان می‌دارند: (گراهام هابز، 2000؛ 2)

— ارتقا توانایی جامعه در نظارت بر عملكرد دولت

— افزایش امكانات برای كنش مشاركتی جهت حل مشكل

— تسهیل انتشار نوآوری‌ها

— كاهش مشكل كمبود اطلاعات

— افزایش بیمه غیررسمی

  برخی از دلایل و كاركردهای مثبتی كه موجب مطالعه و توجه به سرمایه اجتماعی گردیده است از قرار زیرند:

-افزایش سلامت روانی افراد از طریق فراهم‌ آوردن حمایت‌های عاطفی و روانی، كاهش عوامل استرس‌زا، كاهش حوادث زندگی مانند از دست دادن شغل. (لهسایی‌زاده، 1386؛ 162)

- از نظر پاتنام تقویت هنجارهای مستحكم بده و بستان (از طریق افزایش هزینه‌های بالقوه جدا شدن) تسهیل جریان اطلاعات از جمله اطلاعات مربوط به شهرت كنش‌گران و تجسم موفقیت‌های گذشته كه به تحقق كنش جمعی كمك می‌كند .(جان فیلد، 1386؛ 5)

- سرمایه اجتماعی خصوصاً در شكل جمعی آن، هنجارهای همیاری، اعتمادمی‌تواند افراد جامعه را در حل مشكل كنش جمعی یاری برساند و در آن صورت همه افراد جامعه از بركات آن برخوردار گردند.



[1]- Gemeinschaft

[2]- Gessellschaft

[3]- George simmel

[4]- Emile Durkheim

[5]- Mechanical Solidarity

[6]- Organical solidarity

[7]- Karl Marx

[8]- Alexis de tocqueville

[9]- Hanifan

[10]- Jine jacob

[11]- Glen Loary

[12]- Iven Light

[13]- Bowling alone

[14]- Kawachi & Berkman

[15]- Portes

[16]- Narayan & Pritchett

قیمت فایل فقط 35,100 تومان

خرید

برچسب ها : مبانی نظری , پیشینه تحقیق , موضوع , سرمایه اجتماعی

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر